DIAGNOSTYKA I LECZENIA KOBIET Z NIETRZYMANIEM MOCZU I Z ZABURZENIAMI STATYKI NARZĄDÓW PŁCIOWYCH I DNA MIEDNICY

Nietrzymanie moczu definiuje się jako objaw niekontrolowanego wycieku moczu przez cewkę moczową.  Jest jedną z najczęściej występujących chorób przewlekłych u kobiet i dotyczy od 17 do 60% populacji. Jeżeli  w wieku 20-29 lat dolegliwość występuje tylko u  4,4% kobiet to aż u 50 % tych, które ukończyły 60 lat życia. Nietrzymanie moczu dotyczy nieródek – 0,5-20%, a wieloródek – 15-60%; w tym w wieku 20-30 lat – 15%, w wieku 30-40 lat – 22%, w wieku 40-50 lat – 37%, w wieku 50-60 lat – 49%, a między 60. a 70. rokiem życia aż 60% kobiet.

Wysiłkowe nietrzymanie moczu i z przepełnienia pęcherza najczęściej współistnieje z zaburzeniami statyki narządów płciowych i dna miednicy, których  efektem  mogą być  również obniżenia  a nawet wypadania pochwy i/lub macicy oraz odbytnicy, przepukliny pęcherza  moczowego oraz zalegania moczu, przepukliny jelitowe oraz zaburzenia w oddawaniu stolca jak nietrzymanie lub zaparcia, bolesność i ciągnięcie w podbrzuszu wreszcie bolesne współżycie. W ciągu całego życia kobiety ryzyko konieczności poddania się operacji z powodu zaburzeń statyki i/lub nietrzymania moczu wynosi  11%.

W/W Problemy  należy już  zgłaszać lekarzowi rodzinnemu jednak złożoność problemów, ich wstydliwość i wreszcie tradycyjne pojęcie braku możliwości leczenia i związku ze starszym wiekiem powodują późne zgłaszanie się pacjentek.  Z powyższych względów pacjentki zgłaszają się po wielu latach choroby i cierpień do Urologów – nietrzymanie moczu, choroby cewki moczowej i pęcherza moczowego, cystocele,  Ginekologów  -   nietrzymanie moczu,  zaburzenia statyki narządów płciowych, zaburzenia wypróżniania jelit,  ciąża i poród, lub Proktologów –  zaburzenia anatomii i fizjologii dolnego odcinka przewodu pokarmowego.

Współwystępowanie objawów chorobowych ze strony układu moczowego, rozrodczego i pokarmowego oraz częste ich źródło w przebytych porodach preferują ginekologów do interdyscyplinarnego traktowania chorób swoich pacjentek w ramach rozwijającej się intensywnie dziedziny zwanej Uroginekologią.  Do skutecznego  leczenia w zespole Uroginekologicznym niezbędni są również fizjoterapeuci – szkolenie prawidłowych i korekta nieprawidłowych nawyków czynności fizjologicznych narządów miednicy mniejszej,  rehabilitacja mięśni dna miednicy przed i pooperacyjna oraz położne – profilaktyka i rehabilitacja ciężarnych i poporodowa.

Zarówno lekarz rodzinny jak i uroginekolog może prowadzić  podstawowa diagnostykę i terapię -  1. Rozpoznanie problemu pacjenta, 2. Diagnostyka i leczenie infekcji,  3. Zabezpieczenie higieniczne,
4. Terapia podstawowa i  hormonalna  czy wreszcie koordynować leczenie u kilku specjalistów .

Lekarze rozwijających  się obecnie Poradni Uroginekologicznych dla właściwej oceny problemów swoich pacjentek wykorzystują np. Kwestionariusze  do oceny nietrzymania moczu: – jak często zdarza się gubienie moczu, – jak duże ilości moczu są gubione, – w jakich sytuacjach bezwiednie gubiony jest mocz, – po jakim wydarzeniu wystąpiło gubienie moczu, – czy oddawaniu moczu towarzyszy ból, – czy moczenie występuje w nocy, – jak często w ciągu dnia jest oddawany mocz oraz  Dzienniczki mikcji : -ilość mikcji dziennie, – częstotliwość epizodów niekontrolowanego oddawania moczu, – ilość bezwiednie oddawanego moczu, – ilość epizodów nocnego oddawania moczu.

Prawidłowa Specjalistyczna diagnostyka uroginekologiczna obejmuje: 1. Badanie podmiotowe – ogólna ocena stanu zdrowia, – wywiad ginekologiczno-położniczy lub urologiczny, – wywiad neurologiczny, – wywiad dotyczący nietrzymania moczu, – wpływ nietrzymania moczu na jakość życia, 2. Badanie przedmiotowe – badanie jamy brzusznej, – badanie ginekologiczne, – badanie per rectum , – badanie neurologiczne-ocena czucia i odruchów, – badanie usg uroginekologiczne,     3.Badanie laboratoryjne moczu, 4. Ocena ilości moczu zalegającego po mikcji, 5. Cystouretroskopia , 6. Badanie urodynamiczne.

Często dopiero zastosowanie wszystkich w/w metod pozwala postawić właściwą diagnozę.

W zależności od postawionej diagnozy leczenie może być  zachowawczenieoperacyjne: = leki przeciwinfekcyjne, – przeciwdepresyjne, – hormony miejscowo, leki  rozkurczające pęcherz moczowy  i wzmacniające mięśnie;  = ćwiczenia mięśni i  fizjoterapia biofeedback, = pessaroterapia, elektrostymulacja nerwów i mięśni  oraz  operacyjne:  = Botox – ostrzykiwanie pęcherza moczowego,  implanty okołocewkowe – ostrzykiwanie cewki moczowej, taśmy podcewkowy  załonowe i zasłonowe, operacje plastyczne ścian pochwy i szyjki macicy, siatki przedniej i tylnej ściany pochwy, brzuszne operacje podwieszające cewkę moczową, pochwę lub macicę.

Znaczny odsetek chorób uroginekologicznych można dzisiaj skutecznie leczyć nieoperacyjne, traktując nawet nowoczesne małoinwazyjne metody operacyjne jako ostateczność.

Przed współczesną medycyną i rehabilitacją stoi obecnie  ogromne zadanie opracowania i wdrożenia skutecznych metod profilaktyki  nietrzymania moczu i zaburzeń statyki narządów miednicy, których początek upatruje się w ciąży, porodzie i połogu. Nieocenioną rolę odegrają tu programy rehabilitacji struktur dna miednicy wprowadzane przez ginekologów , fizjoterapeutów i położne.